پیشنهادهایی به پلیس راهور در نحوه استفاده از هوش مصنوعی

اصولا موضوع هوش مصنوعی یک ایده جدید نیست بلکه پیشینه قدیمی دارد. برخی تصور می‌نمایند که هوش مصنوعی در همین چند سال اخیر ظهور یافته و مورد استفاده قرار گرفته است، اما در واقع چنین نیست و برخی از محققین، تاریخچه هوش مصنوعی را مربوط به اوایل دهه 1900دانسته و به عبارتی قدمتی بیش از 120 سال را برای هوش مصنوعی متصور هستند. حتی در برخی از نوشته ها به ابزارهای مربوط به 400 سال قبل از میلاد مسیح و به عنوان مثال کبوتر مکانیکی اشاره شده است. بررسی هایی نیز در دهه 1700 وجود داشته است که چگونه می‌توان کاری کرد که تفکر انسان بتواند به‌ طور مصنوعی توسط ماشین‌های غیرانسانی هوشمند، مکانیزه و دستکاری شود.

جدای از این موضوع که قدمت هوش مصنوعی به چه دوره ای مرتبط است، می توان رد پای اولیه  آن را در اوایل دهه 1900 یافت، آن زمان موج جدیدی حول محور ایده انسان مصنوعی ایجاد شده بود و دانشمندان به این فکر افتاده بودند که آیا می‌شود مغز مصنوعی ساخت؟ در آن دوره برخی از سازندگان، نسخه‌هایی از آنچه را که ما اکنون به اسم  ربات می‌شناسیم را ساختند. اگرچه اکثر آن‌ها نسبتاً ساده بودند، ولیکن می‌توانستند حالت صورت خود را تغییر دهند و حتی راه بروند. کلمه ربات نیز برای اولین بار در یک نمایشنامه‌ای در کشور چک در سال 1921 به کار برده شد.

رد پای واقعی و قابل اتکای هوش مصنوعی مربوط به سال 1940 که در نهایت منجر به اختراع کامپیوتر دیجیتال قابل برنامه ‌ریزی آتاناسوف بری با عنوان ABC که حرف اول آن از اسم آتاناسوف و حرف دوم آن از اسم بری و در نهایت حرف C آن مخفف کامپیوتر است، می باشد. در آن زمان این اختراعِ خاص، دانشمندان را برانگیخت تا ایده ایجاد یک مغز الکترونیکی یا یک موجود هوشمند مصنوعی را پیش ببرند.

در دهه های گذشته یادگیری کامپیوتر و استفاده از آن به عنوان یکی از مبانی دارا بودن سواد تعریف می‌شد، این در حالی است که در عصر حاضر تعریف سواد فراتر از آن قرارگرفته و به نوعی نحوه ارتباط انسان‌ها با ماشین ها به عنوان یک پارادایم جدید و نوظهور و یکی از تعاریف جامعه انقلاب صنعتی پنجم مد نظر اندیشمندان این حوزه می باشد. این تغییر تعاریف را در ارتباط با  تعریف قدرت نیز می توان دید. در خصوص قدرت نیز چنین پارادایم شیفت هایی حاصل گردیده است و در تعاریف جدید به نظر می رسد که میزان قدرت را بتوان با میزان استفاده از منابع هوش مصنوعی و میزان درگیری ساختارهای سازمانی و نهادی در عرصه های مختلف با هوش مصنوعی دانست که امروزه در تقسیم بندی قدرت ها مورد توجه سیاستمداران بوده و این موضوع محتمل است که در چند سال آینده، با یک تقسیم بندی و مرز بندی جدیدی در خصوص کشورها نیز روبرو باشیم.

در خصوص این موضوع که پلیس راهور اخیرا اعلام کرده است قصد دارد از هوش مصنوعی در رصد تخلفات رانندگی استفاده کند، اصولا این موضوع یکی از رویکردهایی است که با توسعه هوش مصنوعی در جهان در حال اتفاق است و نه تنها پلیس، بلکه تمامی ارکان های اجتماعی در حوزه های مختلف هدف گذاری نموده اند که از هوش مصنوعی استفاده نموده و در این راستا سازمان های خود را به روز رسانی نمایند. امروزه چه در حوزه دانشی و چه در حوزه قدرت وارد حوزه جدیدی از تعاریف شده ایم، تعاریف قدیمی و سنتی به طور کل تغییر پیدا نموده اند.

پیاده سازی هوش مصنوعی در کشور قابل اجرا بوده و همین الان هم نمونه های متعددی در کشور اجرا شده است. پلیس کشورمان همواره جزو مجموعه هایی بوده است که به روز بوده و پیش از این نیز در برخی از حوزه ها از هوش مصنوعی استفاده نموده است. با توجه به زیرساخت ها و متخصصینی که امروزه پلیس راهور در اختیار دارد مواردی از قبیل پیش بینی جرم، تحلیل داده ها، تحلیل محتوای صوتی، پروفایل سازی جامع، بررسی هویتی و جامع خودرو و به عبارتی اشیای متحرک، احراز هویت سرنشین ها، پاسخ به رویدادهای اضطراری، تقاطع گیری و تشخیص الگوهای مشکوک همان طوری که پیش بینی می گردد در دستور کار این مجموعه قرار گرفته باشد، می تواند توسط پلیس راهور عملیاتی گردیده و اجرا گردد.    

طبیعتا هر حوزه از هوش مصنوعی نیازمند متخصصین مرتبط با آن است. محدوده استفاده از هوش مصنوعی در پلیس راهور بسیار وسیع است و بنابر این در هر بخش، می بایست علاوه بر متخصصین مرتبط با هوش مصنوعی که طبیعتا از بخش های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود، از علوم میان رشته ای و یا حتی سایر علوم و از جمله روان شناسی، پزشکی، جامع شناسی و ده ها حوزه دیگر استفاده نمود.

خوشبختانه هوش مصنوعی در برنامه هفتم مورد توجه قرار گرفته است. ما باید بپذیریم که در آینده بسیار نزدیک، هوش مصنوعی، اصلی‌ترین عامل توسعه در جهان خواهد بود و عدم پذیرش آن، باعث انزوا و بسترساز حذف کشور‌ها در رقابت‌های جهانی خواهد بود. ایران از نظر مقالات منتشر شده مرتبط با هوش مصنوعی در رتبه 15 ام جهان پس از برزیل و بالاتر از روسیه و ترکیه و رتبه اول در غرب آسیا قرار گرفته است. امیدوار هستیم که این مقالات علمی کاربردی گردیده و بتوانیم در استفاده از هوش مصنوعی در زندگی و فناوری نیز با ترفیع جایگاه از رتبه ۷۷ به رتبه های مناسب تری در پنج سال آینده رسیده و جزو 20 کشور برتر جهان در استفاده از فناوری هوش مصنوعی قرار گیریم.

این که هوش مصنوعی را در پلیس راهور در کدام یک از بخش ها می توان استفاده نمود، آن چیزی که انتظار می‌رود این است که پلیس راهور می بایست هوش مصنوعی را نخست در مقوله اتفاقات پیش از جرم، حین جرم و در نهایت پیشگیری مورد استفاده قرار داده و در بعد دیگر استفاده از هوش مصنوعی را در راستای رفاه شهروندان مورد استفاده قرار دهد.

از موضوعاتی که استفاده از هوش مصنوعی در ارتباط با پلیس راهور را ضروری می‌نماید می توان به این موارد اشاره کرد:

• استفاده از هوش مصنوعی در دریافت داده‌ها از منابع مختلف، مانند دوربین‌های مداربسته، گزارش‌های پلیس و رسانه‌های اجتماعی و در نهایت تجزیه و تحلیل آنها که این امر به  پلیس این امکان را می دهد تا الگوهای جرم را شناسایی نموده و ضمن جلوگیری از جرم در زمان حال، به پیش‌بینی جرایم در آینده کمک کند؛ به عبارتی هوش مصنوعی می‌تواند با تجزیه و تحلیل داده‌های تاریخی جرم، مکان‌ها و زمان‌هایی را که در معرض خطر جرم می باشند، پیش‌بینی نماید.
• استفاده از هوش مصنوعی در تجزیه و تحلیل لحن و احساسات افراد و شناسایی موارد مشکوک.
• استفاده از هوش مصنوعی در استفاده از پلیس های ربات که پیش بینی می‌شود در آینده نزدیک استفاده از پلیس های ربات افزایش یاید. ربات‌ها می‌توانند برای گشت‌ زنی در مناطق خاص و خطرناک،  شناسایی و خنثی‌سازی بمب‌ها و حتی ارائه کمک‌های اولیه به کار گرفته شوند.
• استفاده از هوش مصنوعی در تشخیص چهره، می‌تواند مظنونین را در تصاویر و ویدیوها شناسایی نموده و در ردیابی آنها کمک نماید.
• استفاده از پهبادهای مبتنی بر هوش مصنوعی که استفاده از پهپادها نیز می‌تواند برای نظارت بر صحنه‌های جرم، تعقیب مظنونین و جمع‌آوری شواهد مورد استفاده قرار گیرد.
• استفاده از دوربین‌های مجهز به هوش مصنوعی که می‌توانند چهره افراد را شناسایی کنند و به افسران پلیس در شناسایی مظنونین یا افراد گمشده کمک ‌کنند.
• استفاده ازسامانه های نظارت و کنترل ترافیک در تشخیص تخلفات رانندگی.
• استفاده از سامانه های ضبط و تحلیل مبتنی بر هوش مصنوعی که بتوانند تصاویر و ویدئوهای ترافیک را به صورت زنده یا ضبط ‌شده تجزیه و تحلیل نموده تا تخلفاتی مانند سرعت غیرمجاز، رانندگی در خطوط مقابل و رانندگی بدون کمربند ایمنی و یا هر اتفاق خطرناکی را شناسایی نمایند.
• سامانه های هشدار مبتنی بر هوش مصنوعی که می‌تواند تصادفات را به طور خودکار از طریق دوربین‌های محیطی یا حسگرهای تعبیه‌شده در خودروها شناسایی نموده و به خدمات اورژانس یا سایر ارگان ها هشدار دهد.
• استفاده از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی زمان بندی چراغ‌های راهنمایی و علائم رانندگی، کاهش ترافیک و افزایش ایمنی و در نهایت مدیریت ترافیک. 
• استفاده از هوش مصنوعی در بررسی گواهینامه و مدارک و تشخیص هویت بر اساس سیستم‌های تشخیص چهره که می‌توانند هویت رانندگان را از طریق گواهینامه رانندگی یا سایر مدارک شناسایی، تأیید ‌کنند.

دکتر داوود ادیب : رییس انجمن هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال ایران